Zeki Soyak (1938-2005)
Eğitimci, yazar, ilim, fikir ve mücadele insanı Zeki Soyak 10 Kasım 1938’de Kayseri’nin Süksün kasabasında dünyaya geldi. İlkokulu doğduğu kasabada, ortaokulu da Kayseri’de yeni açılan İmam Hatip Okulu’nda okudu. 1959 yılında Kayseri İmam Hatip Okulu’nu ikinci dönem mezunu olarak bitirdi. Mezuniyetinin hemen ardından Yeşilhisar ilçesi Kesteliç (Gülbayır) köyünde vekil öğretmenliğe başladı ve akabinde Kayseri il merkezine imam olarak atandı.
1960 yılında Polatlı Topçu Okulu’nda yedek subay olarak başladığı askerlik görevini 1961’de Bitlis’te tamamlayarak Kayseri’ye döndü. Çifteönü Mahallesi’nde bulunan Ali Hoca Mescidi’nde imamlığa başladı. İmamlık görevi devam ederken bugünkü adı Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi olan İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü’nde yükseköğrenime adım attı. Eğitiminin ilk iki yılında Kayseri’de ikamet etse de daha verimli bir ilim tahsili yapabilmek için imamlık vazifesini Fatih Şehremini Mahallesindeki Şeyh Muslihiddin Camii’ne naklettirip İstanbul’a taşındı.
İstanbul Yılları
İstanbul yıllarında okulu Anadolu yakası Altunizade semtinde, görev yeri de Avrupa yakası Fatih Şehremini mahallesinde olmasından dolayı iki otobüs ve bir vapurla devam eden meşakkatli ulaşım sürecini, içindeki ilim aşkı ve görev bilinci sayesinde neredeyse her gün sürdürdü.
Eğitimi ve imamlık görevi devam ederken bir yandan da İstanbul’un engin ilim ortamlarından istifade etti. Sadreddin Yüksel, Ömer Nasuhi Bilmen, Mahir İz gibi son dönem Osmanlı alimlerinden ilim tahsil etti.
1967 yılında İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü’nde yüksek tahsilini tamamladı. Eğitimini bitirdiğinde önünde iki seçenek vardı. Ya 6 yıl boyunca eğitim hayatı ve imam hatipliği görevinde kazandığı dostluklar ve oluşturduğu sosyal çevresi içinde hayatına İstanbul’da devam edecek ya da doğduğu topraklara dönüp memleketine ve kendi insanlarına hizmet edecekti. Zeki Soyak İstanbul’da kazandığı dostlarının ve Şeyh Muslihiddin Camii cemaatinin ısrarla İstanbul’da kalması yönündeki taleplerine rağmen, doğup büyüdüğü şehre ve kendi insanlarına hizmet etmek için mezun olduğu Kayseri İmam Hatip Okulu’na tayinini istedi.
Kayseri ve Urfa Yılları
Talebi doğrultusunda 1967 yılında Kayseri İmam Hatip Okulu’na atandı ve 1971 yılına kadar öğretmenlik ve okul müdürlüğü görevlerinde bulundu. Bu dönemde Kayseri Yüksek İslam Enstitüsü’nde İslam Tarihi dersleri verdi.
Başarılı bir eğitimci olan Zeki Soyak’ı Din Öğretimi Genel Müdürü ve Kayseri İmam Hatip Lisesi’nden de hocası Mustafa Çinkılıç arayarak Bursa İmam Hatip Lisesi’ne müdür olarak görevlendirmek istedi. Her ne kadar Zeki Soyak Kayseri’den ayrılmak istemese de hocasının bu kararına karşı gelemeyerek görevi kabul etmek zorunda kaldı fakat idari bir hata sonucu Bursa yerine Urfa İmam Hatip Okulu’na müdür olarak tayin edildi.
Urfa’da kaldığı 4 yıllık süre içinde, kendisi için yepyeni sosyal ve kültürel bir çevre olmasına rağmen, başta dönemin Urfa Müftüsü değerli alim Halil Günenç ve daha sonra Belediye Başkanı olacak İbrahim Halil Çelik gibi yakın çalışma arkadaşları olmak üzere; öğrenciler, veliler, esnaf ve memurlarla kaynaşarak bir ömür boyu sürecek dostluklar kurdu. 1974 Eylül’ünde hüzün ve gözyaşları içinde dostlarına veda ederek Urfa’dan ayrıldı ve Nevşehir İmam Hatip Okulu Müdürlüğü görevine başladı.
Nevşehir Yılları
Zeki Soyak, Nevşehir İmam Hatip Okulu Müdürlüğü görevini şahsiyeti, eğitimci kimliği ve idareciliği ile Nevşehir halkının sevgi ve saygısını kazanarak 4 yıl boyunca başarıyla yerine getirdi. Fakat 1978 yılında ideolojik ön yargılardan dolayı maruz kaldığı haksız muamele, baskı ve hakkında verilen sürgün kararı sebebiyle emekliliğine bir buçuk yıl kala büyük emeklerle yıllarını adadığı memuriyetten istifa etti.
Başta İslami hizmetler olmak üzere her işi istişareyle yapmayı temel prensip edinen Zeki Soyak, mesai arkadaşlarından Mustafa Türker, İlhami Nalçacıoğlu, Bekir Balaban, öğrenci velileri ve Nevşehir esnafı ile yaptığı yoğun değerlendirmeler sonrası, başlatılan güzel ve değerli hizmetlerin kesintiye uğramaması için memleketi Kayseri’ye dönmek yerine Nevşehir’de kalmaya karar verdi. Bu süreçte iaşesini sağlamak üzere birkaç esnafın muhasebe defterini tutarak cemiyet faaliyetleri, eğitim çalışmaları ve İslam’a hizmete hiç ara vermeden devam etti.
Teşkilatlanma Yılları
Zeki Soyak, kararlı bir irade, mutedil ve basiretli metotlarla yılmadan çalışarak halen milletimize hizmete devam etmekte olan pek çok hayır müessesesinin kuruluşuna bizzat öncülük etti. Bu çalışmaları sonucunda; İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü Talebe Cemiyeti, Kayseri İmam Hatip Lisesi Mezunları Derneği, Yeşilay Nevşehir Şubesi ve Nevşehir İmam Hatip Lisesi Mezunları Derneği kuruldu.
Mefkûreci Öğretmenler Derneği
Bu teşkilatlanma çalışmalarında atılan adımlardan en büyük etkiyi 1975 yılında kurulan Mefkûreci Öğretmenler Derneği (MEF-DER) oluşturdu. Zeki Soyak’ın kurucu başkanlığında 13 öğretmenin Anadolu’nun küçük bir ilinde, Nevşehir’de kurdukları dernek kısa sürede ülkenin tüm il merkezleri ve büyük ilçelerinde teşkilatlanarak 120’den fazla şube açtı. İhlaslı niyetlerle yola çıkan dernek kısa zamanda büyük bir teveccühle önemli çalışmalara imza attı. Mefkûreci Öğretmenler Derneği 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında ülkemizdeki diğer sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte kapatıldı.
Enderûn Eğitim Vakfı
Zeki Soyak eğitimci kimliğinin sorumluluğu ve topluma katkı verme hedefleri doğrultusunda 1995 yılında önemli bir adım daha attı. Çoğunluğu eğitimcilerden oluşan kıymetli insanlarla birlikte Nevşehir’de Enderûn Eğitim Vakfı’nın kurulmasına öncülük etti. Vakıf, kurulduğu günden itibaren eğitim odaklı faaliyetlerini her geçen yıl bir adım daha ileriye götürerek çalışmalarına devam etmekte; Ankara, İstanbul, Bursa, Konya, Sakarya, Kayseri, Kırşehir, Aksaray illerinde şubeler, Erzurum Temsilciliği, çeşitli gençlik merkezleri ve yan kuruluşları ile yurt çapında faaliyette bulunmaktadır. Enderûn Eğitim Vakfı, 10 Haziran 2020 tarih ve 2652 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Kamu Yararına Vakıf statüsü kazanmıştır. Bu statü vakfın toplum için yaptığı başarılı çalışma ve hizmetlerin desteklenmesini sağlamıştır.
İlkadım Dergisi
Zeki Soyak İslami mesajların iletilmesinin en etkili yolunun medya araçlarının kullanılmasından geçtiğini iyi biliyordu. Bu amaçla basılı yayınlarla halka ulaşmak adına arkadaşlarına dergicilik faaliyetini tavsiye etmesinin hemen ardından 1992 senesinde kurulan İlkadım Dergisi önce on beş günlük gazete sonra da aylık dergi olarak yayınlarına başladı.
İslami neşriyat alanında 450’nci sayısına yaklaşan ve 33 yıldır yayınlanan İlkadım dergisi 2018 yılına kadar matbu olarak basılıp abonelik sistemi ve saygın kitapçılar üzerinden satış yaparak kitlelere ulaşırken, bugün kendi internet sitesi (www.ilkadimdergisi.net) üzerinden ücretsiz olarak dijital ortamda yayın yapmaktadır. Ayrıca İlkadım dergisinin açtığı yolda kadınlara yönelik Baciyan ve gençlere yönelik Genç Adam dergileri de yayınlanmakta, neşriyat vasıtasıyla toplumun geniş kitlelerine ulaşma çabası sürdürülmektedir.
ART-FM (Enderun FM)
Klasik medyanın en yaygın ve etkin mecrası olan radyo yayıncılığı Zeki Soyak için halka mesaj ulaştırmak için kitle iletişiminde önemli hedeflerden biriydi. İlkadım dergisi ile kazanılan medya başarısının radyo yayıncılığıyla devam etmesini telkin eden Zeki Soyak, ART-FM’in kurulmasında öncü oldu. 1993 yılında bölgesel yayınlarına başlayan radyo bugün Enderun-FM adıyla faaliyetlerine devam ederken günümüzün imkanları ile internet ortamından (www.enderunfm.com) tüm dünyaya sesini duyurmaktadır.
İlkadım Yayınları
Zeki Soyak yoğun cemiyet faaliyetleri yanında ilim, fikir ve edebiyat çalışmalarını da aralıksız sürdürerek 16 kitaba imza attı. Yine kendisi tarafından kurulan İlkadım Yayınları bünyesinde neşredilen kitapları şunlardır: Fazilet Toplumu, Mefkûre, Ölçüler Dengeler, Kıssalar Hisseler, Nebevi Ahlak, Eğitim Rehberi, İslam Ahkâmı, Sohbetler-I, Sohbetler-II, Kırk Hadis, İslam’da Ahlak ve Âdâb, Ummandan Katreler, Hz. Yusuf (aleyhisselam), Hz. Musa (aleyhisselam), Tavsiyeler, Hasret Şiirleri.
Vefatı
Bir ömür boyunca mücadelesini verdiği İslami hizmetlerin tek hedefi hayat kitabımız Kur’an-ı Kerim’de buyrulan ve Peygamber Efendimizin (aleyhisselam) gösterdiği fazilet toplumunun inşası idi. Vakıf ve gönül insanı Zeki Soyak geride bıraktığı hizmetleri ve eserleriyle birlikte, Peygamberimiz (aleyhisselam) tarafından müjdelenen İstanbul’un Fethi’nin 552. Yıl dönümü olan 29 Mayıs 2005 tarihinde vefat etti. Mezarı Kayseri’de bulunmaktadır. Allah’ın rahmeti üzerine olsun. “Allah’a aitiz ve O’na döneceğiz” (Bakara, 156)